Xplore Algemeen
Waarom heet de school Xplore - Agora Amsterdam?
Xplore is een ‘logische’ naam voor een school waar leerlingen onderzoek doen naar dingen die hen écht interesseren. Leerlingen bepalen de leerdoelen en worden daarin begeleid door hun eigen coach. Op deze manier is leren niet alleen leuker, maar leren kinderen ook veel over zichzelf, waar ze tegenaan lopen en waar ze goed in zijn. Ondertussen leren kinderen alles wat nodig is om een regulier schoolexamen te doen. Xplore is afgeleid van het Engelse ‘explore’, wat ‘onderzoeken’ en ‘verkennen’ betekent.
Inspiratie voor deze naam vonden we in een presentatie van neuro-wetenschapper Harold Bekkering, die op een avond in Pakhuis de Zwijger met thema ‘Geef kinderen een kans’ sprak over hoe exploreren leidt tot ontwikkeling van de hersenen in tegenstelling tot exploiteren van kennis.
Hoe ziet een dag eruit op Xplore?
Er worden zogenaamde ‘stamgroepen’ gevormd. Die bestaan uit 12 tot 17 leerlingen en staan onder leiding van één coach. Elke leerling mag zijn eigen werkplek maken en inrichten. Dat kan lekker creatief of juist heel simpel: precies zoals je zelf wil.
Elke leerling is op een schooldag minimaal vijf en een half uur aanwezig op school. Daarvan is een half uurtje bedoeld als pauze. De schooltijden zijn best soepel. Je hebt namelijk een inlooptijd en die duurt van 09.00u tot 10.00u. Daarna gaat de teller lopen en is vijf en een half uur later je schooldag op zijn vroegst afgelopen. Wil je langer blijven? Dat kan: Agora is tot 18.00u geopend en er is dan ook altijd een coach die je eventueel helpen kan. Als je al eerder wil starten dan 9.00uur dan kan dat ook maar dan is je coach nog niet beschikbaar en die tijd telt dan nog niet mee als ‘onderwijstijd’ en maakt niet dat je (nóg) eerder naar huis kunt.
Je mag dus zelf bepalen hoe laat je schooldag begint, als je maar wél op tijd bent voor ‘startbijeenkomst’ om 10.00u. Bij die startbijeenkomst is de hele stamgroep aanwezig. Daar kan bijvoorbeeld nieuws worden besproken of iets persoonlijks gedeeld worden.
Daarvoor en daarna kun je verder werken aan je challenges.
Behalve je eigen werk zijn er dagelijks ook zogenaamde ‘inspiratiesessies’: presentaties of workshops die gegeven worden door ouders, docenten, mensen uit het bedrijfsleven etc. Deze zijn ter inspiratie en vrijwillig.
Is er ook huiswerk?
Nee. Geen huiswerk!
We doen ook niet aan verplichte vakken. Dat is ook niet nodig, want de hele wereld bestaat al uit dingen die geweldig leuk zijn om te leren. En alles wat je wíl leren, mág je op Agora ook leren! Alles wat je wil onderzoeken, mag je onderzoeken. En of je nou thuis of op school iets ontdekt waar je meer van wil weten, dat maakt dan niet uit. En of je dat nou thuis of op school verder onderzoekt ook niet. Thuis een vraag stellen aan je vader of moeder over een challenge waar je op school mee bezig bent zou je dan als huiswerk kunnen zien.
Het kan zijn dat een leerling moeite heeft om zich aan een planning te houden. Bijvoorbeeld omdat hij teveel met andere dingen bezig is geweest tijdens zijn werk op school. In zo’n geval zou een coach die leerling kunnen uitdagen om het werk toch binnen de gestelde tijd af te ronden. En misschien moet er dan extra tijd aan besteed worden. Dat kan op school, buiten de normale schooltijd. Maar dat kan natuurlijk ook thuis.
Wat gebeurt er als een kind niet in beweging komt, geen motivatie van zichzelf heeft?
Maar alle kinderen op Agora moeten die zoektocht maken. Alle kinderen op Agora moeten eerst ontdekken waar ze nieuwsgierig naar zijn. Alle kinderen op Agora zitten juist op Agora om te leren wie ze zelf zijn en wat ze willen. En natuurlijk helpen we ze daarbij.
Wanneer een kind zelf mag gaan over wat ie leert, wanneer een kind dingen mag doen waar die echt aanleg voor heeft, wanneer een kind daarin bijgestaan wordt door een coach die het kind kent en er een band mee heeft, dan zal het kind vanzelf gemotiveerd raken om in beweging te komen.
Wat doet Xplore aan sport?
Leerlingen kunnen bijvoorbeeld vanuit een challenge ook een sportworkshop of sportochtend organiseren, of ze kunnen sportactiviteiten met en in de buurt organiseren voor diverse doelgroepen.
Hoe zorgt Xplore dat de schoolpopulatie een afspiegeling wordt van de Amsterdamse samenleving?
Xplore neemt kinderen met niveau VMBO t/m VWO aan. De onderlinge verhoudingen in percentages zijn dezelfde als in heel Amsterdam. Dus als er in Amsterdam 30% van de leerlingen naar de havo zou gaan, dan zal 30% van de leerlingen die Xplore aanneemt ook havo-advies hebben gekregen. Vervolgens zullen ook de stamgroepen in die verhoudingen worden ingedeeld. Zo werkt ieder kind in een gemengde groep met gemengde talenten.
Precies zoals het uiteindelijk in de ‘buitenwereld’ ook zal zijn.
Hoe is de school georganiseerd?
In schooljaar 2023-2024 bestaat de school grofweg uit vier organisatie-onderdelen: Deelschool ENA, Deelschool THIO, Xperts+Makerspaces en Ondersteuning. Deelschool ENA en deelschool THIO bestaan beide uit acht coachgroepen waarin leerlingen volledig heterogeen verdeeld zijn, zowel qua basisschooladvies als qua leeftijd. Elke coachgroep heeft haar eigen coach.
Leerlingen die uit groep 8 komen worden dus verdeeld over die 16 coachgroepen en worden opgenomen in de ‘coachgroep-familie’. In hun ‘brugjaren’ maar ook in de jaren erna zijn leerlingen dus heterogeen verdeeld.
De (vak-)Xperts zijn er voor leerlingen in de eerste fase (‘onderbouw’) om inspiratiesessies te geven en diepgang in challenges aan te brengen en dienen als kennisbron. Daarnaast helpen de de Xperts de leerlingen in de eindfase (‘bovenbouw’) met het verkrijgen van kennis en vaardigheden van de verschillende schoolvakken om een eindexamen te kunnen doen en een diploma (of overgangsbewijs) te halen.
De Makerspaces (zoals Atelier, Techspace, Medialab, Tuin, Spirituele ruimte, Grand Café) dienen ter inspiratie voor leerlingen en worden gebruikt voor specifieke activiteiten.
Curriculum, Challenges, Onderbouw
Een school zonder vakken of standaard curriculum, wat leren de leerlingen dan?
Leerlingen werken vanuit een zelf gekozen uitdaging (bij Agora wordt dat een ‘challenge’ genoemd). Samen met je coach stel je dan ook doelen. Hieraan worden de vijf werelden van Agora gekoppeld: maatschappelijk, wetenschappelijk, artistiek, sociaal-ethisch en spiritueel. Zo leert een leerling maximaal van de wereld om zich heen.
Wat doet een Agora aan Nederlands en rekenen in de onderbouw?
In de bovenbouw werkt de leerling zoveel mogelijk hiaten weg (indien nodig), omdat hij een eindexamen Nederlands of een vak waar rekenen belangrijk is (wiskunde, natuurkunde, economie bijvoorbeeld) wil halen.
Voortgang, en niveau leerlingen
Hoe zit het met de verschillende schoolniveaus?
Wanneer wordt besloten of een leerling een bepaald niveau gaat doen?
De leerlingen komen nu nog binnen met een basisschooladvies. Dit label willen we zo snel mogelijk van iedere leerling halen. Een challenge zegt namelijk dat je het maximale uit jezelf wil halen en dus ook hoge verwachtingen van jezelf hebt. Je coach is hierbij natuurlijk een belangrijke ondersteuning. Je leert op de grenzen van je kunnen en je verlegt je grenzen. Uiteindelijk zullen leerlingen en coaches het maximaal mogelijke niveau (zoals we dit kennen uit het reguliere onderwijs) proberen te halen. We proberen zo laat mogelijk hierop te sturen en voor te sorteren zodat kansen voor leerlingen groeien en iedereen tot maximale ontwikkeling kan komen (kansengelijkheid).
Daarom worden ook alle leerlingen heterogeen verdeeld over alle coachgroepen.
Hoe houden jullie bij wat een leerling heeft geleerd?
Bij de algemene vaardigheden (bijvoorbeeld ‘presenteren’) wordt gewerkt met een rubrics: een soort schema waarin de ontwikkeling duidelijk te zien is. Coach en leerling bespreken regelmatig de vordering op de vaardigheden. Dit wordt ook gedeeld met de ouders.
De kerndoelen, referentiekaders (taal en rekenen) en de eindtermen zijn het minimale aan kennis die de leerlingen op Agora verwerven. Door de manier van werken maken kinderen zich echter veel meer kennis, of liever, expertise eigen dan formeel voorgeschreven.
In de onderbouw wordt er wel gemeten en gemonitord maar de resultaten worden niet zo uitdrukkelijk tegen de traditionele lat gelegd. In de bovenbouw is het schoolexamen en het centraal examen leidend bij de meting van de kwaliteit.
Toetsen jullie dan niet?
Als een leerling zelf met diagnostisch toetsen wil weten waar hij staat kan het uiteraard wel. Sommige leerlingen zijn dol op toetsjes.
Hoe garanderen jullie dat kinderen met een vwo-advies niet op een lager niveau uitkomen doordat zij ook met vmbo-leerlingen in de groep zitten?
Eindexamen en Agora
Hoe doen leerlingen, die geen lessen hebben gehad, examen? Wordt het dan in de bovenbouw weer een gewone school?
De kerndoelen, referentiekaders (taal en rekenen) en de eindtermen zijn het minimale aan kennis en vaardigheden die de leerlingen op een Agora verwerven.
Wanneer een leerling een idee heeft wat hij/zij na deze school wil gaan doen wordt in overleg met leerling, ouders en coach een bovenbouwtraject vastgesteld: Over hoeveel jaar (één, twee of drie) zou je met welk diploma van deze school willen komen? Er wordt dan een assessment gedaan, mogelijk met wat formatieve toetsen, om te bepalen of er voldoende basiskennis is om het examentraject in te gaan. Coach en leerling maken daarbij een plan van aanpak voor het wegwerken van eventuele lacunes.
In de bovenbouw stelt de leerling een challenge om zijn/haar diploma te halen, dit doet hij vanuit intrinsieke motivatie omdat hij in de onderbouw een brede blik op de wereld heeft gekregen (de vijf werelden van Agora). Op basis hiervan heeft hij een beeld van welke richting (beroep/studie) hij op wil. Vervolgens gaat de leerling zelf de challenge aan om te gaan voor het eindexamen. Hierbij hoort natuurlijk een regulier profiel, ze maken samen met hun coach een planning en zetten bepaalde dagdelen per week de beschikbare vak-expert in om het diploma te halen. Het kan zo zijn dat een leerling in bijvoorbeeld het jaar of zelfs twee jaar vóór het examen al een bepaald vak afrondt. Deze blijven vervolgens nog twee jaar geldig en uiteindelijk stapelt de leerling zijn challenges op elkaar zodat hij uiteindelijk gewoon zijn diploma haalt. Dit gebeurt dus ook op Agoriaanse wijze, met coaching en veel eigenaarschap voor de leerling over zijn leerproces.
Werkt een Agora met dezelfde profielen als op andere scholen in het voortgezet onderwijs?
Als de tijd nadert om een bepaald eindexamentraject te starten, wordt samen met de leerling besproken wat hij na Agora zou willen doen. De ene heeft daar veel tijd en/of begeleiding bij nodig, de ander weinig. Op basis van wat hij erna zou willen doen kan ook besloten worden wélk niveau eindexamen en welk profiel/richting dan het meest handig is.
Waarom halen leerlingen in 4/5/6 of 7 jaar hun diploma?
In sommige gevallen kan een leerling in het 4e jaar HAVO de challenge aangaan om 4 en 5 HAVO in één jaar te doen. Slaagt deze challenge dan kan een HAVO diploma bijvoorbeeld een jaar sneller (in 4 jaar) worden behaald. Daarnaast kan een leerling natuurlijk er ook voor kiezen om het wat langzamer aan te doen en meer andere challenges te doen die niet direct met de eindexamenstof samen hangen. In dit geval zou een leerling uiteindelijk wellicht een jaartje langer doen over zijn Vmbo, HAVO of VWO. Wel heeft hij dan het maximale uit zichzelf gehaald en daarnaast een regulier diploma behaald.
Zijn er al examenresultaten bekend van andere Agora-scholen?
Lees hier meer over de uitslagen van de eindexamens op de Agora’s waar dat in 2020-2021 speelde.
Door op een geheel andere manier aan te kijken tegen kansen en examens is het belangrijk dat iedere leerling uiteindelijk met een diploma na maximaal zeven jaar van Agora gaat. We kijken dan ook liever naar de leerlingen die in een bepaald cohort binnenkomen en uiteindelijk tussen de vier en zeven jaar met een diploma Agora verlaat. We willen dus geen tussentijdse drop-outs en streven naar kansen en opstroommogelijkheden. We kijken echt naar de ontwikkeling van een kind i.p.v. dat ze vier tot zes jaar lang worden klaargestoomd voor het examen. We willen ze door het ‘hoepeltje’ examen laten springen maar willen tegelijk dat ze meer leren over de wereld dan het curriculum van het eindexamen. Het examen is op deze manier geen doel, maar een middel om daar te komen waar een leerling wil zijn.
Coaches op een Agora
Wat voor docenten werken er bij een Agora?
Een coach (dus geen docent) begeleidt 12 tot 17 leerlingen in zijn/haar coachgroep. Deze leerlingen zitten in een heterogene groep qua schooladvies, leeftijd en culturele achtergrond. Samen vormen zij een ‘coachgroep’ of wel ‘mentor-familie’.
De Agora coach blijft in principe de rest van de schoolcarrière persoon die dagelijks:
-
begeleidt bij het zelfstandig (leren), leren-problemen en uitdagingen bespreekt
-
verbreedt, verdiept, inspireert en uitdaagt
-
de mentorgroep als een soort familie ziet en onderhoudt: heterogeen, zowel qua niveau als leeftijd
-
veel onderling contact faciliteert: relatie en cohesie
-
meer ervaren leerlingen op natuurlijke wijze de jongere leerling laat helpen
De Agora coach stuurt bij een leerling in de onderbouw op:
-
Volstrekte vrijheid in wat de leerling wil leren
-
Gebaseerd op interesse van leerlingen
-
Alleen of in kleine groepjes
-
Sturing challenges op basis van vijf werelden van Agora
-
Inspireert, verbreedt, verdiept, daagt uit en faciliteert
De Agora coach stuurt bij een leerling in de bovenbouw op:
-
Maken van een persoonlijk plan voor:
-
Examen(s) en examenvoorbereiding ○ Loopbaanoriëntatiebegeleiding
-
Doel stellen en op basis daarvan, in volledige autonomie, challenges inrichten
-
Afstemming tussen medeleerlingen en andere Agora coaches over gezamenlijke challenges